Θέατρο 48: Cleansed

Αγχώνομαι λίγο στα θέατρα όπου για την είσοδο/έξοδό σου πρέπει να περάσεις μέσα από τη σκηνή και άπαξ και κλείσει η πόρτα πίσω σου, πρέπει να παραμείνεις στην καρέκλα σου μέχρι το τέλος. Αγχώθηκα περισσότερο στο θέατρο Σημείο, όπου μέχρι την περασμένη Τρίτη παρουσιαζόταν το έργο Cleansed της Sarah Kane. Δεν είχα ξαναπαρακολουθήσει έργο της και είχα ακούσει πως είναι αρκετά "βαριά" η γραφή της και πως αρκετός κόσμος αποχωρεί από το θέατρο, μην μπορώντας να αντέξει το θέαμα. Είδα την τελευταία παράσταση, μετά από παρότρυνση του Βασίλη και της Λίας. Μόλις έκλεισε η πόρτα και σήμανε η έναρξη της παράστασης, πήρα βαθιά ανάσα και παρακαλούσα ενδόμυχα να μην πιεστώ τόσο που να αναζητήσω την έξοδο. Από εκείνη τη στιγμή, ο χρόνος σταμάτησε. 

Το Cleansed ανήκει σε μια ειδική κατηγορία έργων, που δεν σου αφήνουν ιδιαίτερο περιθώριο να σκεφτείς τι ακριβώς βλέπεις, όσο τα βλέπεις, αλλά και στη συνέχεια, αφού τελειώσουν, πάλι δυσκολεύεσαι να εξηγήσεις και να καταλάβεις τι ήθελαν να πουν. Τουλάχιστον για μένα, είναι απαραίτητο να είμαι σε θέση να δώσω μία εξήγηση, μια ερμηνεία σε ένα έργο που είδα. Ε, σε αυτή την περίπτωση ομολογώ πως παρόλο που το συζητήσαμε αρκετά, και με τον Βασίλη και με τη Λία, δεν μπόρεσα να δώσω μια σαφή ερμηνεία (και ίσως αυτός να ήταν και ο στόχος της συγγραφέως). Είναι ένα χαώδες έργο. Σαν να τρως απανωτά χαστούκια, το ένα μετά το άλλο, χωρίς να προλαβαίνεις να αντιδράσεις. Περιλαμβάνει βωμολοχία, σεξ επί σκηνής, βιασμούς, ακρωτηριασμούς, ψυχολογική και σωματική κακοποίηση, αίμα. Κι όλα αυτά, στο όνομα του έρωτα. Δεν σοκάρεσαι, απλά δεν προλαβαίνεις να αντιδράσεις, ούτε να τα συσχετίσεις μεταξύ τους. Πόσο μάλλον με τον έρωτα. Ίσως η Sarah Kane συνέχεε τον έρωτα με την εξουσία και τον σαδισμό -γιατί από μία άποψη, ο έρωτας ασκεί επάνω μας τη μεγαλύτερη εξουσία, κι εμείς όταν ερωτευόμαστε συμμετέχουμε σε ένα παιχνίδι επιβολής εξουσίας με τον/τη σύντροφό μας. Ίσως ήθελε να δείξει πόσο πονάμε (και στο σώμα και στην ψυχή) όταν ερωτευόμαστε. Ή όταν ερωτευόμαστε με "λάθος' όρους (ποιος ορίζει βέβαια το σωστό και το λάθος είναι μια άλλη ιστορία). Οι ήρωες αγαπούν, καθένας διαφορετικό πρόσωπο, με διαφορετικό τρόπο. Άλλος νομίζει ότι θα έδινε και τη ζωή του γι' αυτόν που αγαπάει -κι έρχεται αντιμέτωπος με τον θάνατο. Άλλος αγαπάει μια εικόνα ενός προσώπου, μια ιδέα, ένα φάντασμα. Κι αυτός χάνει τον εαυτό του μέσα σε αυτή την αγάπη. Ο σαδιστής, ο εξουσιαστής, επιβιώνει. 

Λυτρώνεται. Και αγαπάει κι αυτός, έστω αργά.  

ΙΝΦΟ: Σε ένα απροσδιόριστο χωροχρονικό περιβάλλον, ένας άνδρας παρακολουθεί, ελέγχει και βασανίζει σωματικά και ψυχολογικά τα μέλη ενός ακαδημαϊκού «ιδρύματος», ισοπεδώνοντας κάθε αίσθημα ελευθερίας και δοκιμάζοντας την πίστη τους στην ολοκληρωτική αγάπη. Όμως ο ερχομός της νεαρής Γκρέης, η οποία αναζητά τον νεκρό αδερφό της, θα αλλάξει σταδιακά όλες τις ισορροπίες. Σκηνοθέτησε η Έφη Γούση.
Μπράβο στους ηθοποιούς (Μιχάλης Οικονόμου, Νικόλας Αγγελής, Περικλής Ασημακόπουλος, Αλέξανδρος Φράγκος, Μάγδα Γκουβέρου, Γιώργος Βουβάκης)
Γυναίκα: Έφη Γούση), για το θάρρος και την υπομονή τους. Δύσκολο έργο, πολύ.  
Η Sarah Kane έγραψε το Cleansed το 1998, το πιο σκληρό αλλά μάλλον και το πιο ελπιδοφόρο από όλα τα έργα της. Ειδωμένο μέσα από την ανατρεπτική ματιά της Βρετανίδας θεατρικής συγγραφέα, το Cleansed αποτελεί ένα διαχρονικό σχόλιο για τη βαναυσότητα της εξουσίας. Πάνω από όλα όμως αποτελεί το θρίαμβο της ανθρώπινης αγάπης μέσα από τη βία και την εξαθλίωση. Το Cleansed έκανε πρεμιέρα στο υπόγειο του Royal Court Theatre του Λονδίνου τον Απρίλιο του 1998.

Σημείωση 1: Δεν ξέρω αν αυτό το έργο μιλάει για τον θρίαμβο της αγάπης. Ούτε βέβαια και για τον θρίαμβο της βίας και της εξουσίας επί οποιουδήποτε αγνού συναισθήματος. Ούτε αν η Sarah Kane ήθελε να μας κάνει να νιώσουμε πόσο πολύ μπορεί να πονέσει κανείς από αγάπη (ή για την αγάπη). Αν υπάρχει αυτός ο πόνος, δεν θέλω να τον γνωρίσω, σας το λέω. 
Σημείωση 2: Βασίλη + Λία, σας ευχαριστώ για την εμπειρία, και τις σκέψεις σας που μοιραστήκαμε. Δεν ξέρω αν θα ξαναδούμε μαζί θέατρο, βέβαια. χχχ

Ν.