Θέατρο 47: Βρικόλακες του Ίψεν

Βρικόλακες = τα φαντάσματα, οι αρρωστημένες ιδέες, οι σκέψεις που περιορίζονται ή προσκολλώνται σε κοινωνικά 'πρέπει', σε κανόνες ηθικής, σε θρησκόληπτες αντιλήψεις και σε ξεπερασμένες 
(αλλά όχι ξεχασμένες) παραδόσεις. 

Οι Βρικόλακες είναι μέσα στο μυαλό των ηρώων. Τους εγκλωβίζουν σε έναν κόσμο όπου η διατήρηση μιας συγκεκριμένης εικόνας ή ενός καθώς πρέπει οικογενειακού μοτίβου, υπερτερούν της αλήθειας και των ουσιαστικών συναισθημάτων, της ελευθερίας της σκέψης και της έκφρασης, κατατρώγοντας τελικά τον καθένα από αυτούς ξεχωριστά, αλλά και όλους μαζί, στην ώρα της αποκάλυψης. Υποκρίνονται, λένε ψέματα, αποκρύπτουν την αλήθεια, συντηρούν μύθους, λάθη και αμαρτίες του παρελθόντος. 

Οι βρικόλακες είναι το "αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα". Είναι η υποκρισία της εκκλησίας -που στην περίπτωση του έργου ενσαρκώνει ένας κληρικός (πάστορ). Είναι σκέψεις όπως: "Οι επαναστάσεις ξεκίνησαν από τότε που ο άνθρωπος άρχισε να διεκδικεί το δικαίωμα στην ευτυχία, 
αντί να ακολουθεί το καθήκον και τις υποχρεώσεις του".    

Για έναν θεατή που αναζητά από το θέατρο μια λύτρωση ή μια ταύτιση, τα έργα του Ίψεν είναι μαγεία. Σε στιγμές αισθάνθηκα οικεία με όλους τους ήρωες -με τους νεότερους, που παραλαμβάνουν έναν κόσμο έτοιμο, και καλούνται να ζήσουν σ' αυτόν, ακόμη και να πληρώσουν για τα λάθη των προγόνων τους, με τους μεγαλύτερους που κατατρέχονται από αντιλήψεις και πεποιθήσεις που συντηρήθηκαν στο πέρασμα των χρόνων, και που "πρέπει" να συνεχίσουν να συντηρούνται για να μην διαταραχθεί αυτός ο κόσμος. Ακόμη και με τη φωνή της "εκκλησίας" αισθάνθηκα οικεία, γιατί είναι μια φωνή που όλοι έχουμε ακούσει (και υπακούσει ενδεχομένως): μια φωνή ηθική, "καθώς πρέπει", που μιλά για κανόνες κι ας μην τους τηρεί ή κανόνες που δεν μπορούν (και δεν οφείλουν) να τηρηθούν κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. 

Υπέροχη παράσταση, σκηνοθεσία (από τον Στάθη Λιβαθινό) και ερμηνείες (από τους Μπέτυ Αρβανίτη, Νίκο Χατζόπουλο, Κώστα Βασαρδάνη, Μαρία Κίτσου και Γιώργο Κέντρο). 

*Ευτυχώς, χάρη στον Μιχάλη (ξέρει εκείνος) που επέμενε, πρόλαβα και είδα την τελευταία παράσταση του ανεβάσματος -και την απόλαυσα. Άσε που είναι εμπειρία να βλέπεις τους ηθοποιούς να προσπαθούν να συγκεντρωθούν στα λόγια τους και να μεταφέρουν τα συναισθήματα ενός αριστουργήματος, ενώ στο κοινό χτυπούν ακατάπαυστα κινητά τηλέφωνα. Μία φορά δεν κρατήθηκαν, και διέκοψαν, προκειμένου μια κυρία να απαντήσει στον επίμονο καλούντα της...  

ΙΝFO: Το έργο που γράφτηκε το 1881, πιθανολογείται ότι ο ΄Ιψεν το έγραψε εξ αιτίας του νόθου παιδιού του, που είχε αποκτήσει μόλις σε ηλικία 18 χρόνων με μία υπηρέτρια και που  είχε αναγνωρίσει χωρίς όμως ποτέ να το συναντήσει.

Η Έλεν Άλβινγκ είναι αυτή που καταστρέφεται στην προσπάθειά της να διασώσει την ηθική της ελευθερία, σέβεται την αστική ηθική, αλλά βγαίνει νικημένη είτε γιατί αρνήθηκε την προσωπικότητά της, είτε γιατί τον ήρωα του έργου Όσβαλντ, τον βαραίνει η μοίρα μιας τρομερής κληρονομικότητας. Επίσης  οι δυο νέοι άνθρωποι του εργου, ο Όσβαλντ και η Ρεγγίνε, πρέπει να παραλάβουν από τους παλιότερους τον κόσμο που αυτοί έφτιαξαν και να καταφέρουν μέσα σ’αυτόν να πορευτούν και να πραγματοποιήσουν μέσα σ’αυτόν τα όνειρα και τις ελπίδες τους.